Zdolny, energiczny i dobrze wykształcony, zanim objął władzę, był oficerem konnej straży przybocznej cesarza, tzw. Scholae Palatinae. W 525 roku poślubił Teodorę. Został ogłoszony przez Justyna współcesarzem 1 kwietnia 527, a koronowany razem z Teodorą przez patriarchę Konstantynopola w Bazylice Hagia Sophia cztery dni później. 1 sierpnia, kiedy zmarł jego wuj Justyn, dotyczasowy Cesarz Rzymski, Justynian stał jedynym władcą w Konstantynopolu. Justynian przyjął tytuł Autokrator. Przyczynił się do rozwoju kulturalnego, klasyfikacji praw, podzielił prawo na cywilne i karne, lecz mimo to jego rządy były wyjątkowo autorytarne, i nie był on popularnym władcą.
Mozaika z Raweny, przedstawiająca Justyniana oraz jego nabliższych współpracowników